آرمان شهر “یوتوپیا”

توماس مور در کتاب آرمان شهر تصویری خارق‌العاده از جزیره‌ای دور ترسیم می‌کند که در آن جامعۀ کامل، مردم در آرامش و هماهنگی زندگی می‌کنند. جایی که نامش به معنای “هیچ کجا” است. اثر به شدت تاثیرگذار مور، در نهایت حمله‌ای به نقاط ضعف بشریت و زمانه‌ی فاسد و خطرناک خود است.

نگارنده در اتوپیا (Utopias) با نگاهی وسیع‌تر، اما انتقادی به سازمان‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی انگلستان رویکردی سوسیالیستی در ترسیم جامعه آرمانی خود دارد؛ نفی مالکیت خصوصی وجه مشخصه آن را تشکیل می‌دهد، اما برخلاف جامعه کمونیستی به‌نوعی توجه به مسائل دینی نیز داشته و خانواده را همچون جوامع دینی اساس و پایه جامعه آرمانی خود قرار می‌دهد.

کتاب اتوپیا در حالی پرآوازه شد که توماس مور (Thomas More) پیش‌تر ادعا کرده بود این کتاب را صرفاً برای سرگرمی نوشته و قصد نداشته است آن را در اختیار خوانندگان قرار دهد. این در شرایطی است که از اراسموس که بر چاپ آن نظارت داشت، سپاسگزاری می‌کند.

آنچه که بیش از هر چیز، در نگاه نخست، این کتاب را ممتاز می‌سازد نوع آرایشی است که در صفحه‌های ‌مختلف کتاب به کار رفته است. مور آن چنان با تسلط و زبردستی کامل جوانب مختلف داستان را صحنه‌پردازی می‌کند که قاطبه خوانندگان صحنه‌های ‌تخیلی آن را واقعی می‌پندارند. در سراسر کتاب صمیمیت و عقیده موج می‌زند. بسیاری از آرزوهای انسانی را در این اثر تخیلی می‌توان یافت و بسیاری از خواب‌ها را می‌توان با آن تعبیر نمود.

اتوپیا با موقعیت ویژه انگلستان در آن زمان بیگانه نیست؛ انگلستان در آن زمان پایان جنگ‌های ‌‌صد ساله و آغاز جنگ‌های ‌‌داخلی را تجربه می‌کرد؛ از یک طرف اشراف و ثروتمندان برای به دست آوردن قدرت سلطنتی در کشمکش بودند و از طرف دیگر وضعیت اقتصادی در حال تغییر بود؛ بازرگانان و تجار برای دامداری افسار گسیخته و تولید پشم و صادرات آن به کمک اشراف و ثروتمندان توانستند مزارع کشاورزی را از روستاییان بگیرند و به مراتع تبدیل کنند. کشاورزی به یکباره از رونق افتاد و کشاورزان بیکار و با تنگی معیشت روبرو شدند. در نتیجه، گروهی از آنان آواره و گروهی که ده‌ها هزار نفر را بالغ می‌شد، توسط حکومت‌ها به مرگ محکوم شدند.

در تمام طول تاریخ بعضی از کتاب‌ها جهان را تغییر دادند و شیوه نگاه ما به خودمان و دیگران را دگرگون کردند. آن‌ها به مباحث، اختلافات عقاید، جنگ‌ها و انقلاب‌ها الهام بخشیده‌‌‌اند. آن‌ها زندگی‌های بسیاری را ساخته‌اند و یا تباه کرده‌اند. حالا نشر روزگار نو برای شما کارهای متفکران بزرگ، پیشگامان، اصلاح طلبان و طالع بینان را فراهم آورده است. ایده‌هایی که مدنیت را تکان داد و به ما کمک کرد تا آن چه که اکنون هستیم باشیم.